Her Yerimize Yapışan Sim : Manifestlemek
- Kader Gül Odabaş
- 29 Ağu
- 5 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 25 Eyl
“Gözünü kapat ve hayal et; evren sana sunacak!”
Herkesin ağzında yuvarlanan manifest bu kadar basit mi ? Ardışık sayılar, kokulu mumlar, tekrar eden kelimeler; manifestlemenin binlerce çeşitli yolu önümüze düşüyor. Doğru sırayla ve teknikle yaparsak yaşayacağımız ihtimallerin parıltısı gözümüzü alıyor. Işıltılı bir hayatı hayal etmek, ona sahip olmamızı sağlayacak bir anahtar mı, yoksa sadece tatlı bir kandırmaca mı ?
Beynimiz Kocaman Bir Lego: Nöroplastisite
Beynimiz tekdüze bilgi birikimi yapan bir organ değil, sürekli kendini yeniden düzenleyen rengarenk bir oyun hamuru yığını. Beynimizin sahip olduğu bilgilerle yeni bilgileri harmanlamasına nöroplastisite diyoruz. Beynimiz bunu o kadar gözle görülür bir şekilde yapıyor ki, kimyasal yapısı bir yana fiziksel yapısını değiştirmekte bile zorlanmıyor. Öyle ki şehrin karmaşık yollarını ezberlemek zorunda olan Londra taksi şoförlerinin hipokampus bölgelerinin diğer insanlara oranla daha çok gelişmiş olduğu fark edilmiş. Gündelik yaşantımızda fark etmesek de sürekli olarak tekrar ettiğimiz şeyler beynimizdeki aktifleşen alanını geliştiyor. Haftada üç gün spor salonuna gitmeye karar verir ve istikrarlı olursanız kaslarınız gelişmesi kaçınılmazdır. Aynı şekilde beynimizinde sıklıkla kullandığı bölgeleri gelişmete ve düşündüğümüz, yaptığımız şeylere göre şekil almakta. Biz sürekli tekrar ettiğimiz insanı yaratıyoruz.
Manifestlemekle işte tam olarak bu noktada keşişiyoruz. Bir şeyi tekrar tekrar hayal etmek, beynimizde o deneyimi yaşamış gibi bağlantılar kurduruyor, bir sunuma hazırlanırken yaptığımız prova gibi. Burada ilk olarak prefrontal korteks devreye giriyor: planlama ve hedef belirlemeden sorumlu bu bölge, zihinde kurulan hayali gerçek bir görev gibi kodluyor. Ardından anterior singulat korteks dikkat yönetimini üstleniyor; odağımızı dağıtacak uyaranları filtreleyerek hedefe bağlı kalmamıza yardımcı oluyor.
1995 yılında yapılan bir deneyde, yalnızca piyano çalmayı zihninde canlandıran kişilerin beyinlerinde, gerçekten piyano pratiği yapanlara benzer aktivasyonlar gözlenmiş. Özellikle SMA (Supplementary Motor Area) yani ek motor alan, hareketlerin zihinsel olarak planlanması ve ardışık eylemlerin düzenlenmesinde kritik rol oynuyor. Ayrıca pariyetal korteks, mekânsal farkındalık ve hareketlerin koordinasyonu için gerekli duyusal bilgilerin bütünlenmesinden sorumlu. Yani piyano çalmayı hayal etmek yalnızca zihinde beliren bir görüntüden ibaret kalmıyor; beyninizde hareketi planlayan ve koordine eden bölgelerin aktifleşmesine yol açıyor.
Beynimiz bazı durumlarda hayali gerçekten ayırt edemiyor ve bize çok yakın deneyimler yaşatıyor. Evet, bazı şeylerin sadece hayalini kurmak bile güzel; çünkü gerçekmiş gibi deneyimleyebiliyoruz.
Ayna Nöronlar: Beynin Simülasyonu
İtalya’da yapılan bir deneyde bir grup maymuna muz veriliyor, diğer grup ise sadece karşısında başka bir maymunun muz yediğini izliyor. Muz yiyen maymunların beyninde aktifleşen bazı nöronlar, yalnızca izleyen maymunlarda da aynı şekilde ateşleniyor. Başkasının davranışını gözlemlemek, sanki kendin yapıyormuşsun gibi beyinde bir yansıma yaratıyor. Bize bu durumu yaşatan özel sinir hücrelerine ayna nöronlar olarak adlandırıyoruz. Bu size empatiyi çağrıştırmış olabilir: Başkasının yaşadığı bir duyguyu, kendin deneyimliyor gibi hissetmek. Ancak işin sınırı sadece empatiyle bitmiyor. Ayna nöronların çalışma prensibi, hayal kurmanın ve hatta “manifestlemenin” de sinirbilimsel bir açıklaması.
Sahip olmak istediğin o arabayı, gitmeye can attığın tekne tatilini ve bir buket çiçeğin fotoğrafını birleştirerek bir “vision board” hazırlamak, hoş bir kolaj yapmaktan ibaret değil. Beynin, gördüğün ve zihninde canlandırdığın sahneyi gerçekten yaşıyormuşsun gibi algılıyor. Yani sen hayalini görselleştirirken, beynin minik bir prova yapıyor.
A üniversitesinden mezun olduğunu çağrıştıran bir görseli masanın üstünde bulundurmak, ona her baktığında kendini bunu yaparken hayal etmene neden oluyor. Beynin bu deneyimini şimdiden kaydediyor. Bu yüzden manifestlemenin özü, aslında zihinsel bir tiyatro sahnesi işletmek gibi: Ne kadar çok prova yaparsan, o rolü üstlenmek o kadar kolaylaşıyor.
Dopamin: Ben Yapabilirim!
Peki, sadece prova mı yapıyoruz? Hayır. İşin farklı bir boyutu var.
Gün içinde sıkıldığınızda uzaklara dalıp keyifli bir hayal kurduğunuzda kendinizi mutlu hissettiğiniz anları düşünün. Hiç sahip olmadığınız, hatta belki de olamayacağınız bir şeyi hayal etmek bile bize keyif verebiliyor. Bunun sebebi, hayal kurduğumuzda dopamin sistemimizi harekete geçirmemiz.
Dopamin sadece “mutluluk hormonu” değil; aynı zamanda bizi teşvik eden, harekete geçiren tatlı bir motivasyon kaynağı. Araştırmalar, insanların gelecekte sahip olabilecekleri ödülleri hayal ettiklerinde dopamin salınımının arttığını gösteriyor. Yani manifestlemek, sadece “hayal kurmak” değil; beynin ödül sistemini ateşlemek demek.
Sürekli Olumlama
2023 yılında 1000’den fazla katılımcıyla yapılan güncel bir çalışma da, manifest inancına sahip kişilerin daha yüksek motivasyon ve başarı beklentisine sahip olduklarını; ancak finansal risk almaya ve hayal kırıklığına daha yatkın oldukları fark edildi.
Yani hayallerimiz bizi canlı tutuyor, zihnimizi diri ve umutlu kılıyor. Ama büyüsüne kapılıp gerçeklikten tamamen kopmadığımız sürece…Çünkü hayaller bize yön gösterir, gerçekler ise bizi ayakta tutar.
Kim İçin Bütün Bu Niyetler?
Stanford’dan beyin cerrahı olan James Doty (2024), manifestin sadece “ben istiyorum” tekdüzeliğinin dışında, başkalarına şefkat ve anlam katma amacıyla yapıldığında beynin ödül ve parasempatik sistemlerini daha güçlü aktive ettiğine dikkat çekiyor. Bencilce hedefler strese neden olabilirken, çevremiz için anlamlı bir niyete sahip olmak daha derin bir huzur sağlıyor.
Parıltının Ötesinde
Sonuçta manifestlemek, sihirli bir formül ya da evrene yazılmış bir dilek mektubundan çok daha fazlası: Beynimizin nasıl çalıştığını anlamak ve bu işleyişi kendi lehimize çevirebilmek. Hayallerimiz, nöroplastisitemizi şekillendiren tekrarlar, ayna nöronlarımızın küçük provası, dopaminin tatlı motivasyonu ve niyetlerimizin derin anlamıyla birleşimi. Beynimizin “inandığını gerçek yapma” konusunda oldukça ikna edici bir makine olduğunun kanıtı. Yani mesele, gözümüzü kapatıp beklemek değil; gözümüzü açıp, hayallerimizi bilinçli adımlara dönüştürebilmekte.
Kaynaklar ve Önerilen Okumalar:
Beaty, R. E., Benedek, M., Barry Kaufman, S., & Silvia, P. J. (2015). Default and executive network coupling supports creative idea production. Scientific reports, 5(1), 10964.
Brain research. Cognitive brain research, 19(3), 219–228. https://doi.org/10.1016/j.cogbrainres.2003.12.005
Dixon, L. J., Hornsey, M. J., & Hartley, N. (2025). “The Secret” to Success? The Psychology of Belief in Manifestation. Personality and Social Psychology Bulletin, 51(1), 49-65.
Heyes, C. (2010). Where do mirror neurons come from?. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 34(4), 575-583.
Hippocampus, 16(12), 1091–1101. https://doi.org/10.1002/hipo.20233
Lotto, A. J., Hickok, G. S., & Holt, L. L. (2009). Reflections on mirror neurons and speech perception. Trends in cognitive sciences, 13(3), 110-114.
Maguire, E. A., Woollett, K., & Spiers, H. J. (2006). London taxi drivers and bus drivers: a structural MRI and neuropsychological analysis.
Meister, I. G., Krings, T., Foltys, H., Boroojerdi, B., Müller, M., Töpper, R., & Thron, A. (2004). Playing piano in the mind--an fMRI study on music imagery and performance in pianists.
Oettingen, G., & Mayer, D. (2002). The motivating function of thinking about the future: expectations versus fantasies. Journal of personality and social psychology, 83 5, 1198-212.
R.G. Benoit, K.K. Szpunar, & D.L. Schacter, Ventromedial prefrontal cortex supports affective future simulation by integrating distributed knowledge, Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 111 (46) 16550-16555, https://doi.org/10.1073/pnas.1419274111 (2014).
Schultz W. (2015). Neuronal Reward and Decision Signals: From Theories to Data. Physiological reviews, 95(3), 853–951. https://doi.org/10.1152/physrev.00023.2014
Sharot, T., Riccardi, A. M., Raio, C. M., & Phelps, E. A. (2007). Neural mechanisms mediating optimism bias. Nature, 450(7166), 102-105.
Yorumlar